De talrijke verschillende wormsoorten die katten en honden kunnen aantasten verschillen aanzienlijk van elkaar, zowel in de manier waarop ze het dier binnendringen als in hun pathogene werking. Sommige zijn zelfs besmettelijk voor de mens. Omdat ze tot verschillende parasietsoorten behoren, vereisen ze ook elk een specifieke behandeling. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste soorten wormen:
Spoelwormen: Deze parasitaire wormsoort, die het meest voorkomt in onze streken, behoort tot de familie van de nematoden, kan tot 20 centimeter lang worden en kan ook de mens aantasten. Spoelwormen koloniseren de darm van het gastdier en voeden zich met bloed. Bij katten gaat het meestal om de soort Toxocara cati.
Lintwormen: Van de vele verschillende soorten lintwormen komt de zogenaamde komkommernematode lintworm (Diphylidium caninum) het meest voor bij katten. Minder algemeen, maar bijzonder gevaarlijk voor de mens, is de vossenlintworm (Echinococcus multilocularis), die zowel katten of honden als vossen infecteert. Lintwormen voeden zich in de darm van de kat met bestanddelen van de voedselbrij. Ze bestaan uit vele afzonderlijke segmenten, die samen 80-100 centimeter lang kunnen worden.
Haakwormen: Net als rondwormen worden deze parasieten ongeveer 1,5 centimeter lang en koloniseren ze de darm van de kat, waar ze bijten en zich voeden met bloed uit de kleine vaten in de darmwand. Ze kunnen ook op mensen worden overgedragen.
Longwormen: Het voorkomen van deze parasietsoort (Aelurostrongylus abstruses) varieert sterk van regio tot regio; in sommige gevallen kan tot 15% van een kattenpopulatie worden aangetast. De worm koloniseert de luchtwegen van de kat.
Hartwormen: De door de parasiet Dirofilaria immitis veroorzaakte hartwormziekte komt oorspronkelijk vooral voor in het Middellandse-Zeegebied, omdat de ziekteverwekker wordt overgedragen door daar levende muggen. Door toenemende klimaatveranderingen verspreiden deze muggen zich nu echter ook naar meer noordelijke gebieden.
Urineblaaswormen: De ongeveer 6 centimeter lange blaasworm Capillaria plica tast de urineblaas van de kat aan, maar is relatief zeldzaam.
De transmissieroutes van de afzonderlijke wormsoorten naar hun uiteindelijke gastheer zijn zeer verschillend. Sommige worden opgenomen als eitjes, andere als larven en weer andere als volwassen wormen. Hier volgt een lijst van enkele van de meest voorkomende wormsoorten en hoe ze verschillen qua wijze van overdracht:
Spoelwormen leggen tot 200000 eitjes per dag, die via de uitwerpselen van een besmette dier naar buiten komen. Ze blijven meerdere jaren besmettelijk en kunnen bijvoorbeeld gevonden worden in aarde, zand of de uitwerpselen van andere honden of katten. Als een hond of kat aan dergelijk besmet materiaal snuffelt, krijgt hij de eitjes binnen. Maar ook binnenkatten kunnen in contact komen met wormeieren als bijvoorbeeld mensen of andere dieren die in het huishouden leven ze op hun vacht, kleding of schoenen mee naar huis nemen. Ten slotte kan uw huisdier besmet raken met spoelwormeieren door het inslikken van besmette prooien. In het lichaam van het dier komen de eitjes in de darm terecht, waar de larven uitkomen, vervolgens de darmwand doorboren en via het bloed de longen bereiken. Door de irritatie hoest het dier de larven op en slikt ze vervolgens weer in voordat ze zich uiteindelijk als volwassen worm in de darm nestelen en zich opnieuw vermenigvuldigen.
Sommige spoelwormlarven kapselen zich ook in in de spieren of andere organen van het dier en komen in een slapend stadium terecht. In deze fase worden ze niet bereikt door de gebruikelijke ontwormingsmiddelen. Dergelijke slapende spoelwormlarven kunnen al voor de geboorte van de moeder op de puppies of kittens worden overgedragen, en besmetting is ook mogelijk via de moedermelk. Daarom is het bijzonder belangrijk om puppies en kittens vroeg en meermaals te behandelen.
Lintwormen worden op de hond en kat overgebracht via verschillende tussengastheren. De komkommerlintworm, bijvoorbeeld, wordt voornamelijk verspreid via ectoparasieten zoals vlooien of haarluizen, die door de hond of kat tijdens de verzorging worden opgenomen. De eitjes en larven ontwikkelen zich vervolgens in het lichaam van het dier verder tot volwassen lintwormen en koloniseren voornamelijk de dunne darm, waar zij zich voeden met het voedsel dat de kat opneemt.
De voorlopers van de vossenlintworm, die zeer gevaarlijk is voor de mens, komen bij de hond of kat meestal binnen via prooidieren zoals muizen, waar zij zich vermenigvuldigen in de darm en de eitjes worden uitgescheiden met de uitwerpselen van het dier.
Haakwormen worden ofwel als eitjes opgenomen via besmette grond of de uitwerpselen van andere dieren, ofwel komen ze als larven rechtstreeks via de huid van het dier (vooral aan de onderkant van de poten en op de buik) in de bloedbaan terecht, vanwaar ze uiteindelijk via de longen het darmkanaal bereiken. Haakwormen kunnen ook worden overgedragen van de besmette moeder op ongeboren puppies of kittens of via de moedermelk.
Longwormen koloniseren slakken als tussengastheer. Deze worden vervolgens opgegeten door vogels, kikkers of knaagdieren, die op hun beurt tot het prooispectrum van honden en katten behoren. Zo komen de longwormen uiteindelijk bij de hond of kat terecht, waar ze zich in de luchtwegen nestelen en daar gezondheidsproblemen veroorzaken.
Hartwormen worden op de hond of kat overgebracht door de beet van bepaalde muggen. Deze muggen komen vooral voor in de warme streken van het Middellandse Zeegebied, maar door de toenemende klimaatverandering komen ze ook steeds meer voor op onze breedtegraden. De hartwormziekte treft dus niet meer uitsluitend honden of katten die vanuit zuidelijke landen naar Duitsland worden gebracht.
Urineblaaswormen gebruiken regenwormen als tussengastheer. Als een hond of kat met dit type worm is besmet, worden de eitjes in de urine van het dier uitgescheiden en kunnen zo op andere dieren worden overgedragen.
